جستجو

صد رمانی که همه باید بخوانند

جمعه 27 دی 1387 | 16 سال پیش

در سال‌های اخیر، انتخاب رمان‌های برتر تاریخ ادبیات، دل‌مشغولی بسیاری از رسانه‌ها بوده است. روزنامۀ انگلیسی دیلی‌تلگراف هم شانزدهم ژانویۀ ۲۰۰۹، فهرستی از صد رمانی را منتشر کرد که به اعتقاد منتقدین باید در کتابخانۀ هر خانه‌ای باشند و خوانده شوند. طبیعی‌ست که این صد رمان، نه بهترین رمان‌ها، بلکه بهترین‌ها از نظر منتقدین این روزنامه هستند. ۱۰۰- ارباب حلقه‌ها- نوشتۀ‌‌ جی. آر. آر. تولکین. داستانی در بارۀ موجوداتی خیالی که در جست و جوی جواهرات گمشده هستند. به اعتقاد دبلیو. اچ. ادن، این کتاب، یک ‌شاهکار‌ است. ۹۹- کشتن مرغ مقلد- نوشتۀ‌‌ هارپرلی. روایت تعصب نژادی و همسایه‌هایی عجیب و غریب از نگاه یک کودک که در دهۀ ۱۹۳۰ و در ایات آلاباما می‌گذرد. ۹۸- خانه و جهان- نوشتۀ رابیندرانات تاگور. یک بنگالی شریف، شادمانه زندگی می‌کند تا این ‌که انقلابی نژادی رخ می‌دهد. ۹۷- راهنمای مسیر راه شیری برای اتو استاپ‌زن- نوشتۀ داگلاس آدامز. زمین منفجر می‌شود تا یک مسیر سریع‌السیر فضایی ساخته شود؛ وحشت نکنید. ۹۶- هزار و یک شب- نویسنده: ناشناس. شهرزاد که می‌داند پس از هماغوشی با پادشاه ایرانی کشته می‌شود، هر شب قصه‌ای می‌گوید تا مرگ خود را به تعویق بیندازد. ۹۵- اندوه ورتر جوان- نوشتۀ ولفگانگ فن گوته. ورتر عاشق شارلوت می‌شود، اما شارلوت درگیر رابطه‌ای دیگر است؛ وای بر ورتر! ۹۴- بچه‌های نیمه‌شب- نوشتۀ سلمان رشدی. بچه‌های یک هندوی پیر و یک مسلمان ثروتمند در بدو تولد با هم عوض می‌شوند. ۹۳- تعمیرکار دوره‌گرد، خیاط، سرباز، جاسوس- نوشتۀ جان لوکاره. شعری کودکانه به عنوان اسم رمز تعدادی از جاسوسان بریتانیایی که مظنون به خیانت هستند، در نظر گرفته می‌شود. ۹۲- مزرعۀ سرد، آرام‌بخش- نوشتۀ استلا گیبونز. شخصیت اصلی رمان، یک دختر‌بچه است که پدر خود را از دست داده و یتیم شده است. او به دنبال این است که با یکی از خویشاوندانش زندگی کند. سرانجام او می‌پذیرد که با یکی از خویشاوندان مادری خود زندگی کند. یک عاشقانۀ روستایی که به ‌صورت طنز روایت می‌شود. ۹۱- داستانی از گنجی- نوشتۀ موراساکی شیکیبو. زندگی و عشق‌های پسر یک امپراتور . ۹۰- زیر تور- نوشتۀ اریس مرداک. نویسنده‌ای ناموفق با یک ستارۀ سینما ارتباط بر قرار می‌کند؛ آمیزه‌ای از فلسفه و کمدی. ۸۹- دفترچۀ طلایی- نوشتۀ دوریس لسینگ. لسینگ آن‌ گونه که مارگارت درابل، منتقد و نویسنده می‌گوید در «داستان فضای درونی» به کمونیسم و آزادی‌خواهی زنان می‌پردازد. ۸۸- یوگنی آنگین- نوشتۀ الکساندر پوشکین. احساسات، شعر و تپانچه در رمانی منظوم در بارۀ عشقی ناکام. ۸۷- در جاده- نوشتۀ جک کرواک. پسران نسل بیت می‌خواهند «مثل شمع‌های زرد و افسانه‌ای روم باستان بسوزند، بسوزند و بسوزند.» ۸۶- بابا گوریو- نوشتۀ انوره دوبالزاک. داستانی رئالیستی در بارۀ بازگشت بوربون‌ها به قدرت در فرانسه. راستینگناک، ضد‌قهرمان داستان، به دلیل بی‌رحمی‌هایش در راه‌ ارتقای مدارج اجتماعی شهرۀ خاص و عام شده است. ۸۵- سرخ و سیاه- نوشتۀ استاندال. قهرمان کتاب که متعلق به طبقۀ متوسط است، علیه ماتریالیسم و ریاکاری جامعۀ فرانسوی با «نیروی روح» خود می‌جنگد. ۸۴- سه تفنگدار- نوشتۀ آلکساندر دوما. تفنگداران داستان، بر سر یک زن اشرافی به نام میلادی با هم مبارزه می‌کنند: «یکی برای همه و همه برای یکی!» ۸۳- ژرمینال- نوشتۀ امیل زولا. ژرمینال، برای جوانه زدن تغییرات اجتماعی، مستندات قرص و محکمی از گرسنگی و بدبختی‌ معدنکاران فرانسوی ارائه می‌دهد. ۸۲- بیگانه- نوشتۀ آلبرکامو. یک فرانسوی، دوست عرب خود را در الجزیره می‌کشد و «بی‌تفاوتی ملایم جهان» را می‌پذیرد. ۸۱- به نام گل سرخ- نوشتۀ امبرتو اکو. یک داستان پلیسی - تاریخی و روشنگرانه که در صومعه‌ای ‌در قرن چهاردهم ایتالیا می‌گذرد. ۸۰- اسکار و لوسینا- نوشتۀ پیتر کری. یک استرالیایی با پولی که به او به ارث رسیده، یک کارخانۀ شیشه‌سازی می‌خرد و در کشتی با کشیشی از کلیسای آنگلیکان آشنا می‌شود. هر دوی آنها که به قمار علاقمند هستند، شرط می‌بندند که هیچ یک از آنها نمی‌تواند کلیسایی شیشه‌ای را چهار‌صد کیلومتر حرکت بدهد. ۷۹- دریای پهناور ساراگوسا- نوشتۀ جین ریس. مانند رمان جین ایراست که به زنی دیوانه در اتاق زیر شیروانی صدایی انسانی و رقت‌انگیز می‌بخشد. ۷۸- آلیس در سرزمین عجایب- نوشتۀ لویس کرول. منطق بازیگوشانۀ کرول موجب می‌شود رخ دادن شش رویداد ناممکن را پیش از صبحانه باور کنیم. ۷۷- مخمصه- نوشتۀ جوزف هلر. یوسرین احساس می‌کند میل شدیدی برای به مسلسل‌ بستن غریبه‌ها دارد؛ آیا او دیوانه نیست؟ ۷۶- محاکمه- نوشتۀ فرانتس کافکا. «جوزف کی» وقتی به طور نامنتظره‌ای بازداشت می‌شود، اعلام می‌کند که بی‌گناه و مبراست، اما «مبرا از چه؟» ۷۵- شراب سیب با لاوری-‌ نوشتۀ لوری لی. نخستین تجربۀ نوشیدن مخفیانۀ گیلاسی بزرگ از آتش زرین برای قهرمان داستان، زیر واگن حمل یونجه است. ۷۴- در انتظار مهاتما- نوشتۀ آرکی نارایان. یک کمدی ناب که در آن یک جوان هندی با الهام از گاندی به یک مبارز ضد‌بریتانیایی افراطی تبدیل می‌شود. ۷۳- در جبهۀ غرب خبری نیست- نوشتۀ اریش ریمارک. روایت وحشت جنگ بزرگ از چشمان یک سرباز جوان. ۷۲- شام در رستوران غربت‌زده- نوشتۀ آن تایلر. سه خواهر و برادر، هر یک به گونه‌ای از جدایی مبهم والدین‌ خود متأثر می‌شوند. ۷۱- رؤیای تالار سرخ- نوشتۀ کائو ژوکین. نگاهی دقیق و گسترده به جامعۀ چین در قرن هجدهم. ۷۰- پلنگ- نوشتۀ جوزپه توما سی. دی. لامپدوزا. با حملۀ نیروهای سرخ‌پوش گاریبالدی به سیسیل، کدام دسته نجابت را کنار می‌گذارد: «شغال‌ها» یا «پلنگ‌ها»؟ ۶۹- اگر شبی از شب‌های زمستان مسافری- نوشتۀ ایتالو کالوینو. حقۀ بین‌المللی کتاب، در این پازل بازیگوشانۀ پست‌مدرن نمایان می‌شود. ۶۸- تصادف- نوشتۀ جی‌جی بالارد. کارشناس پیشین تلویزیون، موعظه سر‌می‌دهد که «گرایش جدیدی از یک تکنولوژی فاسد سر برآورده است.» ۶۷- خم رودخانه- نوشتۀ وی. اس. نایپل. یک آفریقایی هند و شرقی به نام سلیم به قلب آمریکا سفر می‌کند تا بفهمد «دنیا، چه دنیایی‌ست.» ۶۶- جنایات و مکافات- نوشتۀ فئودور داستایوفسکی. پسر به دیدارنزول‌خوار می‌رود و نزول‌خوار را با تبر می‌کشد؛ احساس گناه، فروپاشی، سیبری و رستگاری. ۶۵- دکتر ژیواگو- نوشتۀ بوریس پاسترناک. بی‌رحمی انقلاب روسیه، آرمان‌گرایی رؤیایی دکتر جوان را لگدمال می‌کند. ۶۴- سه‌گانۀ قاهره- نوشتۀ نجیب محفوظ. محفوظ، زندگی سه نسل از اهالی قاهره‌ را از جنگ جهانی اول تا کودتای سال ۱۹۵۲ دنبال می‌کند. ۶۳- مورد عجیب دکتر جکیل و مسترهاید- نوشتۀ‌ رابرت لوییس استیونسن. داستان دیو استیونسن در خواب به سراغش آمد. ۶۲- سفرهای گالیور- نوشتۀ جاناتان سوینت. هجویۀ سوینت بر سفرنامه‌های بلند جهانگردان (دادگاه لی‌لی‌پوت‌ها در واقع دادگاه پادشاه جورج اول است.) ۶۱- نام من قرمز است- نوشتۀ اورهان پاموک. یک نقاش در سال ۱۵۹۱ در استانبول به قتل می‌رسد. برخلاف انتظار، داستان را از زبان جسد می‌شنویم. ۶۰- صد سال تنهایی- نوشتۀ گابریل گارسیا مارکز. در این قصۀ خانوادگی کلمبیایی، افسانه و واقعیت به شکل سحرآمیزی در هم می‌آمیزند. ۵۹- مراتع لندن- نوشتۀ مارتین امیس. رمان‌نویسی ناکام، روز‌نوشت‌های زنی را از سطل زباله می‌دزدد که در آنها فاش شده که زن در حال طرح ریزی قتل خود است. ۵۸- کارآگاهان وحشی- نوشتۀ رابرت بولانو. گروهی از شاعران آمریکای جنوبی به نقاط مختلف جهان سفر می‌کنند، در گوشه و کنار دنیا می‌خوابند و منتقدین را در دوئل‌ها به چالش می‌کشند. ۵۷- بازی تیله‌های شیشه‌ای- نوشتۀ هرمان هسه. روشنفکران از زندگی بیرون می‌کشند تا در یک بازی آهنگین همراه با قواعد ریاضیات شرکت کنند. ۵۶- طبل حلبی- نوشتۀ گونتر گراس. خاطرات سال‌های پیش از جنگ جهانی دوم از زبان یک کوتولۀ. طبل حلبی، متن کلیدی ادبیات رئالیسم جادویی اروپاست. ۵۵- آسترلینز- نوشتۀ دبلیو. جی. سبالد. در این رمان بدون پاراگراف، مورخی چک‌تبار، تاریخ خانوادگی‌ خود را دنبال می‌کند تا به هولوکاست می‌رسد. ۵۴- لولیتا- نوشتۀ ولادیمیر ناباکوف. دل‌مشغولی پروفسوری میانسال نسبت به دختر‌کی ده - دوازده ساله‌ به نام لولیتا با تمایل مادر دختر به پروفسور پیچیده می‌شود. ۵۳- داستان ندیمه- نوشتۀ مارگارت آتوود. پس از جنگ هسته‌ای که بسیاری از انسان‌ها را عقیم کرده است، زنان بارور برای پرورش فرزندان به بردگی گرفته می‌شوند. ۵۲- ناتور‌دشت- نوشتۀ جی. دی. سالینجر. ضد قهرمان نوجوان داستان که از مدرسۀ ابتدایی اخراج شده است، دورۀ سختی را می‌گذراند. ۵۱- جهان دیگر- نوشتۀ دن دلیلو. از بیسبال گرفته تا زباله‌های هسته‌ای، همۀ دغدغه‌های زندگی آمریکایی‌ها در اواخر قرن بیستم در این رمان وجود دارد. ۵۰- دلبند- نوشتۀ تونی موریسن. سیری بی‌رحمانه و آزاردهنده میان دوران سیاه برده‌داری در آمریکا. ۴۹- خوشه‌های خشم- نوشتۀ جان اشتاین بک. شهروندان اوکلاهما به دلیل قحطی حاصل از رکود اقتصادی بزرگ آمریکا، دیار خود را در جست و جوی‌ کار و دستمزد شرافتمندانه ترک می‌کنند. ۴۸- برو بر کوه‌ها بگو- نوشتۀ جیمز بالدوین. کتاب، نقش کلیسای مسیحی را در جامعۀ آفریقایی- آمریکایی‌ها بررسی می‌کند. ۴۷- سبکی تحمل‌ناپذیر هستی- نوشتۀ میلان کوندرا. خیانت یک پزشک، همسر او را رنجور می‌کند، اما وقتی زندگی معنایی ندارد، این رنج هم نمی‌تواند اهمیتی داشته باشد. ۴۶- بهار زندگی خانم جین برودی- نوشتۀ موریل اسپارک. شاگرد محبوب یک معلم که راهبه می‌شود، به او خیانت می‌کند. ۴۵- نظاره‌گر- نوشتۀ آلن رب گریه. یک فروشندۀ دوره‌گرد، غرق شدن دختری سیزده‌ساله را نظاره می‌کند. ۴۴- تهوع- نوشتۀ ژان پل سارتر. یک تاریخ‌نگار هر لحظه بیش‌تر از پیش با هستی خود به مشکل برمی‌خورد. ۴۳- سری کتاب‌های ربیت- نوشتۀ جان آپدایک. محدود شدن به فروشندگی حراجی، ستارۀ پیشین بسکتبال دبیرستان را ناامید می‌کند. ۴۲- ماجراهای هاکلبری فین- نوشتۀ مارک تواین. یک پسربچه و برده‌ای فراری در نظر دارند از طریق قایق‌رانی در رودخانۀ می‌سی‌سی‌پی از فرهنگ و تمدن دور شوند. ۴۱- درندۀ باسکویل- نوشتۀ آرتور کانن دویل. مردی معتاد نیمه‌شب، سگی روح مانند را در دشت‌ها دنبال می‌کند. ۴۰- خانۀ عیش- نوشتۀ ادیت وارتن. لیلی بارت در آرزوی عیش فراتر از آن است که به خاطر عشق ازدواج کند. سپس رسوایی و قرص‌های خواب از راه می‌رسند. ۳۹- همه چیز فرومی‌پاشد- نوشتۀ چینووا آچه‌به. مرگ اتفاقی و حضور یک مبلغ مذهبی، یک رهبر محلی کشاورزی در نیجریه را که سیب‌زمینی می‌کارد، متزلزل می‌کند. ۳۸- گتسبی بزرگ- نوشتۀ اف. اسکات فیتز جرالد. عشق یک میلیونر مرموز به «زنی سرشار از صدای پول»، او را به دردسر می‌اندازد. ۳۷- سرپرست- نوشتۀ آنتونی ترولوپ. دبلیو. اچ. اودن در بارۀ این نویسنده گفت: «در میان تمامی نویسندگان همۀ کشورها، ترولوپ بهتر از بقیه نقش پول را درک کرد.» ۳۶- بینوایان- نوشتۀ ویکتور هوگو. مجرم پیشین داستان، می‌کوشد آدم خوبی باشد، اما ماجرا پایان تلخی به دنبال دارد. ۳۵- جیم خوش‌شانس- نوشتۀ کینگزلی امیس. یک استاد تاریخ دانشگاه با رییس‌ خود اختلاف نظر پیدا می‌کند و… . ۳۴- خواب بزرگ- نوشتۀ ریموند چندلر. در این کتاب، «مردان مرده، سنگین‌تر از قلب‌های شکسته هستند.» ۳۳- کلاریسا- نوشتۀ ساموئل ریچاردسن. روایتی به شکل نامه‌نگاری که در آن رابرت لاولیس، صاحب آن خانه وحشیانه با قهرمان داستان رفتار می‌کند. ۳۲- رقصی با موسیقی زمان- نوشتۀ آنتونی پاول. این کتاب دوازده‌بخشی، داستانی‌ست که مشهورترین شخصیت آن «نوعی اورکت نامناسب می‌پوشد.» ۳۱- عاقبت فرانسه- نوشتۀ ایرنه نمیروفسکی. این کتاب که شامل دو نوول کوتاه است و شش سال بعد از مسموم شدن نویسنده‌اش منتشر شد، زندگی شهری و روستایی در فرانسه تحت اشغال آلمانی‌ها را به تصویر می‌کشد. ۳۰- تاوان- نوشتۀ یان مک ایوان. بهترین رمان انگلیسی‌زبان کلاسیک که داستان آن در خانه‌‌ای ییلاقی می‌گذرد. ۲۹- زندگی: دستورالعمل یک مصرف‌کننده- نوشتۀ جرجز پرک. جورچین زندگی در بلوک آپارتمان‌های پاریسی به اضافۀ اتاق‌های خالی. ۲۸- سرگذشت تام جونز- نوشتۀ هنری فیلدینگ. این رمان کمدی فیلیدینگ که معمولاً به اختصار تام جونز نامیده می‌شود، داستان بچه‌ای سرراهی‌ست که یک آدم ثروتمند او را پیدا می‌کند. ۲۷- فرانکشتین- نوشتۀ مری شلی. تلاش انسان برای تمسخر مکانیسم شگفت‌انگیز خالق جهان، سرانجام ناگواری به همراه دارد. ۲۶- کرانفورد- نوشتۀ الیزابت گسکل. روستاییان شمال در مقابل تغییرات اجتماعی محصول انقلاب صنعتی مقاومت می‌کنند. ۲۵- سنگ ماه- نوشتۀ ویلکی کالینز. تی. اس. الیوت در تحسین این رمان گفته است: «نخستین، قدیمی‌ترین و بهترین رمان پلیسی مدرن انگلیسی‌زبان!» ۲۴- اولیس- نوشتۀ جیمز جویس. بازنویسی مدرنیستی شاهکار هومر با نوعی شوخ‌طبعی که یکی از طولانی‌ترین متون زبان انگلیسی را با چهار‌هزار و سیصد و نود و یک کلمه در خود دارد. ۲۳- مادام بوآری- نوشتۀ گوستاو فلوبر. خریدن رمان‌های عاشقانه، همسر دکتری محلی را به خیانت و پایانی عذاب‌آور می‌کشاند. ۲۲- گذر به هند- نوشتۀ ای. ام. فورستر. اتهامی ناروا، ظلم نژاد‌پرستانۀ بریتانیایی را در هند آشکار می‌سازد. ۲۱- ۱۹۸۴‌- نوشتۀ جرج ارول. در این رمان، ناظر کبیر (دیکتاتور) حتی منحوس‌تر از آنی‌ست که در سریال تلویزیونی اقتباس‌شده از رمان تصویر شده است. ۲۰- تریسترام شندی- نوشتۀ لاورنس استرن. به اعتقاد ساموئل جانسن، این رمان تجربی و شنیع، بیش از حدِ کفایت، خاص و غریب است. ۱۹- جنگ دنیاها- نوشتۀ اچ. جی. ولز. اشغالگران مریخی خون‌آشام با چند فین دماغ نابود می‌شوند. ۱۸- خبر داغ- نوشتۀ اولین واگ. واگ این رمان را بر اساس ماجرای گزارشگر بخت‌برگشتۀ تازه‌کاری نوشته که بیل دیوز، سردبیر سابق دیلی‌تلگراف را سر کار می‌گذارد. ۱۷- تس دوبرویل- نوشتۀ توماس هاردی. تس، فرزند یک خانوادۀ روستایی‌ست که خانواده‌‌اش می‌فهمند که نام او به یک نجیب‌زاده برمی‌گردد. ۱۶- صخرۀ برایتون- نوشتۀ گراهام گریل. در خیمه‌شب بازی ادبی گریل، شخصیتی جامعه‌ستیز در جنایت و ازدواج افتضاح به بار می‌آورد. ۱۵- اسرار ووسترها- نوشتۀ پی. جی. وود هاوس.‏ این کتاب، نخستین بخش از مجموعه داستان‌های قلعه‌های تاتلای است. ۱۴ـ بلندی‌های بادگیر- نوشتۀ امیلی برونته. در دشت‌های بادگیر‌، کاترین و هیث‌ کلیف عاشق همدیگر می‌شوند، اما هیث‌ کلیف نمی‌تواند با کاترین ازدواج کند. ۱۳ـ دیوید کاپرفیلد- نوشتۀ چارلز دیکنز. رنج‌های کودکی که ناپدری‌اش به‌ طرز بی‌رحمانه‌ای او را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد، در این داستان محور اصلی‌ست. این رمان که تا اندازه‌ای ‌زندگی‌نامۀ دیکنز به شمار می‌آید، در زمرۀ رمان‌های «کمال و رشد» دسته‌بندی می‌شود. ۱۲ـ رابینسن کروزه- نوشتۀ دانیل دفو. کشتی یک برده‌فروش غرق می‌شود. او در جزیره‌ای دور‌افتاده خدا را می‌یابد، با یک بومی آشنا می‌شود و دچار تحول می‌گردد. ۱۱ـ غرور و تعصب- نوشتۀ جین آستن. رویارویی عاشقانۀ پسری ثروتمند با دختری مغرور از خانواده‌ای فقیر یکی از زیباترین داستان‌های عاشقانه را رقم زده است. ۱۰ـ دن کیشوت- نوشتۀ میگوئل سروانتس. سلحشوری خیال‌پرداز و نیمه‌مجنون، در رمانی طنزگونه به جنگ آسیاب‌های بادی می‌رود. ۹ـ خانم دالووی- نوشتۀ ویرجینیا ولف. خانم قهرمان داستان که قرار است در یک جشن شرکت کند، به قصد خریدن گل از خانه بیرون می‌رود و با زوجی جوان که زندگی پرتلاطمی دارند، رو به ‌رو می‌شود. ۸ـ رسوایی- نوشتۀ جی. ام. کوئتزی. یک استاد ادبیات انگلیسی در آفریقای جنوبی پس از دوران آپارتاید با فریفتن دانشجوی خود، همه چیزش را می‌بازد. ۷ـ جین ایر- نوشتۀ شارلوت برونته. آقای روچستر ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دل به زنی فقیر و ساده می‌بازد، اما جین متوجه می‌شود که روچستر ازدواج کرده و همسری دیوانه دارد. ۶ـ در جست و جوی زمان از دست رفته- نوشتۀ مارسل پروست. تفکری در بارۀ خاطرات، رمانی هفت‌جلدی که مشهورترین کتاب در جهان ادبیات است. ۵ـ قلب تاریکی-، نوشتۀ جوزف کنراد. جوزف کنراد می‌گوید: «‌فتح زمین، چیز زیبایی نیست.» ۴ـ سیمای یک زن- نوشتۀ هنری جیمز. یک زن آمریکایی که وارث ثروتی عظیم شده‌ است، با ازدواج با مردی خودخواه، زندگی خود را تباه می‌کند. منتقدی به نام هرولد بلوم گفته بود که هنری جیمز در این رمان، خودش را در چهرۀ یک زن تصویر کرده است. ۳ـ آنا کارنینا- نوشتۀ لئو تولستوی. زن جوانی از طبقۀ اشراف بدون عشق با مردی صاحب‌منصب ازدواج می‌کند، اما گرفتار عشقی دیگر می‌شود. ۲ـ موبی‌دیک- نوشتۀ هرمان ملویل. جست و جوی دیوانه‌وار کاپیتان آمب برای گرفتن انتقام از نهنگی که پای او را خورده است. ۱ـ میدل مارچ- نوشتۀ جرج الیوت. ویرجینیا ولف در بارۀ این کتاب می‌گوید: «میدل‌ مارچ از معدود رمان‌های انگلیسی‌زبان به شمار می‌آید که برای آدم‌‌های بالغ نوشته شده است.» 314 بازدید