ایالات متحده، واشینگتن، تأسیس ۱۸۰۰ میلادی
کتابخانۀ کنگره (Library of Congress) بزرگ‌ترین و غنی‌ترین کتابخانۀ جهان است؛ نهادی فرهنگی و ملی که نه تنها برای ایالات متحده، بلکه برای همۀ پژوهشگران و علاقه‌مندان به دانش در سراسر جهان اهمیت دارد.
این کتابخانه در سال ۱۸۰۰ میلادی به دستور کنگرﮤ آمریکا تأسیس شد و در آغاز، تنها مجموعه‌ای کوچک با چند هزار جلد کتاب بود که در ساختمان کنگره نگهداری می‌شد. اما با گذشت دو سده، این مرکز، به گنجینه‌ای بزرگ با میلیون‌ها منبع چاپی و دیجیتال تبدیل شده است.
در سال ۱۸۱۴ و در کشاکش جنگ، نیروهای بریتانیایی واشینگتن را آتش زدند و بخش بزرگی از کتاب‌های نخستین نابود شدند. تامس جفرسن، سومین رییس‌جمهور آمریکا، کتابخانۀ شخصی خود شامل بیش از شش‌هزار جلد کتاب را به دولت فروخت و این مجموعه، سنگ بنای اصلی گسترش کتابخانه شد. جفرسن اعتقاد داشت که هیچ موضوعی نباید از حوزﮤ دانش کتابخانه کنار گذاشته شود و همین اصل، بعدها باعث شد تا کتابخانۀ کنگره به یک مرکز جامع دانش بشری تبدیل گردد.
امروزه این کتابخانه میزبان بیش از ۱۷۰ میلیون شیء فرهنگی‌ست؛ از جمله کتاب، دست‌نوشته، روزنامه، نقشه، عکس، نسخه‌های شنیداری، فیلم و منابع دیجیتال. مجموعۀ دست‌نوشته‌ها در بر گیرند ﮤ اسناد تاریخی بی‌نظیری‌ست: از پیش‌نویس اعلامیۀ استقلال آمریکا گرفته تا نامه‌ها و یادداشت‌های آبراهام لینکلن و دیگر رهبران جهان. بخش موسیقی، نت‌های موسیقی و بایگانی آهنگ‌سازان برجسته را نگهداری می‌کند و بخش چاپ و عکس نیز یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های تصویری جهان به شمار می‌رود.
کتابخانۀ کنگره در قلب واشینگتن دی‌سی قرار دارد و سه ساختمان اصلی آن به نام‌های تامس جفرسن، جان آدامز و جیمز مدیسن شناخته می‌شوند. ساختمان جفرسن با گنبد باشکوه و معماری نیوکلاسیک خود، یکی از زیباترین بناهای دولتی آمریکا محسوب می‌شود. تالار اصلی مطالعۀ آن با گنبد بلند و قفسه‌های دایره‌ای، فضایی شگفت‌انگیز و الهام‌بخش برای پژوهشگران فراهم می‌کند.
این کتابخانه علاوه بر خدمات ملی، نقشی جهانی نیز دارد. بسیاری از آثار کم‌یاب و ارزشمند دنیا تنها در این مرکز یافت می‌شوند. پروژه‌های دیجیتال‌سازی گسترده امکان دسترسی آزاد به میلیون‌ها سند را در سراسر جهان فراهم کرده است. پایگاه اینترنتی کتابخانه شامل منابع آموزشی، نمایشگاه‌های مجازی و دسترسی آنلاین به تصاویر، صداها و متن‌های تاریخی است.
کتابخانۀ کنگره تنها یک مخزن دانش نیست، بلکه مرکزی زنده برای پژوهش، فرهنگ و هنر است. این نهاد برنامه‌های فرهنگی، نمایشگاه‌های هنری، کنسرت‌ها و نشست‌های علمی برگزار می‌کند. همچنین به عنوان بازوی پژوهشی رسمی کنگرﮤ آمریکا عمل می‌کند و برای نمایندگان و سناتورها گزارش‌های تحلیلی و علمی فراهم می‌آورد.
اهمیت کتابخانۀ کنگره فراتر از مرزهای آمریکاست. این مجموعه نمادی از ارزش دانش و آزادی اندیشه به شمار می‌آید و الهام‌بخش پژوهشگران، دانش‌جویان و علاقه‌مندان به فرهنگ در سراسر جهان است. گنجینۀ سترگ آن نشان می‌دهد که چگونه یک ملت می‌تواند دانش جهانی را گرد آورد و نگهبان آن برای نسل‌های آینده باشد.
کتابخانۀ کنگرﮤ واشینگتن نه تنها بزرگ‌ترین کتابخانۀ جهان است، بلکه نگهبان حافظۀ فرهنگی و علمی بشریت نیز می‌باشد. این نهاد بزرگ، پلی میان گذشته، حال و آینده می‌سازد و یادآور این حقیقت است که کتاب و دانش همچنان بنیادین‌ترین سرمایه‌های انسانی‌اند.