جست و جو

الیزابت فون آرنیم

۱۳۱۹/۱۱/۲۰ - ۱۲۴۵/۶/۹

الیزابت فون آرنیم (Elizabeth von Arnim)، با نام اصلی مری آنت بیوچمپ، در سی و یکمین روز از اوت ۱۸۶۶ میلادی، در سیدنی، استرالیا، چشم به جهان گشود. فون آرنیم یکی از چهره‌های برجستۀ ادبیات انگلیسی در سال‌های پایانی سدﮤ نوزدهم و نیمۀ نخست سدﮤ بیستم به شمار می‌آید. خانوادﮤ الیزابت، خانواده‌ای ثروتمند بودند و اصالتی انگلیسی داشتند. پدر او، هنری بیوچمپ، بازرگانی شناخته‌شده بود. الیزابت در سه‌سالگی همراه خانواده به انگلستان مهاجرت کرد و دوران کودکی خود را در لندن و چند سالی را نیز در سوییس سپری نمود. از کودکی علاقه‌مند به ادبیات و موسیقی بود و تحصیلات خود را در کالج موسیقی سلطنتی لندن با تمرکز بر ساز ارگ دنبال کرد. سال ۱۸۹۱ میلادی نقطۀ عطفی در زندگی الیزابت آرنیم محسوب می‌شود؛ زمانی که با «کنت هنینگ آگست فون آرنیم»، اشراف‌زاده‌ای آلمانی، پیوند زناشویی بست و به آلمان مهاجرت نمود. زندگی جدید او الهام‌بخش نخستین اثرش، «الیزابت و باغ آلمانی‌اش»، شد؛ رمانی نیمه‌خودزندگی‌نامه‌ای که با دقت و ظرافت، وجه طنزآمیز جامعۀ اشرافی آلمان را به تصویر کشید. این اثر به سرعت مورد استقبال قرار گرفت و راه را برای انتشار بیش از بیست کتاب دیگر از او هموار ساخت. زندگی خانوادگی فون آرنیم فراز و نشیب بسیاری داشت؛ از تولد پنج فرزند تا رویارویی با مشکلات مالی و عاطفی. نخستین همسر او مدتی به سبب اتهاماتی زندانی شد و زندگی مشترک آن‌ها رفته‌رفته سرد گردید. پس از مرگ شوهرش در سال ۱۹۱۰ میلادی، الیزابت همراه فرزندانش به لندن بازگشت و مدتی بعد به خانه‌ای در سوییس نقل مکان کرد. در این دوران، ارتباطی نزدیک و دوستانه با نویسندگان سرشناس، از جمله «ای. ام. فورستر» و «کاترین منسفیلد» داشت و برخی از آنان آموزگار فرزندانش بودند. پس از جدایی از همسر اول، الیزابت درگیر رابطه‌ای عاشقانه با نویسندﮤ نامدار «اچ. جی. ولز» شد. این رابطه دیری نپایید و در سال ۱۹۱۶ برای بار دوم و این بار با «فرانک راسل»، برادر فیلسوف مشهور «برتراند راسل»، ازدواج کرد؛ اما این پیوند نیز به جدایی انجامید. فعالیت ادبی فون آرنیم بسیار پربار بود. آثار او، از جمله «تابستان تنها»، «محبت‌کننده»، «ورا» و «آوریل افسون‌شده»، بیش‌تر حاوی طنزی ظریف، نگاه زنانه‌ای نقادانه و اعتراض به سلطۀ مردانه و جامعۀ محافظه‌کار بود. زبان آثار او زنده، نکته‌سنج و با نگاهی ژرف به سنت‌های اجتماعی همراه است. برجسته‌ترین اثر آرنیم، «آوریل افسون‌شده»، الهام‌گرفته از سفری به ریویرای ایتالیا، بارها به اقتباس‌های نمایشی و سینمایی انجامیده و محبوب‌ترین رمان او به شمار می‌رود. فون آرنیم ادامۀ زندگی خود را میان کشورهای سوییس، فرانسه و آمریکا گذراند و در هر کشور، حلقه‌ای از دوستان فرهیخته و هنرمند گرد خود جمع می‌کرد. با آغاز جنگ جهانی دوم، به آمریکا مهاجرت کرد و سال‌های پایانی زندگی‌اش را در آنجا گذراند. او سرانجام در نهمین روز از فوریۀ سال ۱۹۴۱ میلادی، در کارولینای جنوبی، بر اثر بیماری آنفلوآنزا درگذشت. در نگاهی کلی، الیزابت فون آرنیم نویسنده‌ای پرکار و صاحب سبک بود که نوشته‌های او، با وجود طنز و لحنی گاه شوخ‌طبعانه، نگاهی ژرف به مختصات اجتماعی و روح زنانه داشت و جایگاهی ویژه در تاریخ ادبیات انگلیسی سدﮤ بیستم یافت. کتاب‌شناسی: الیزابت و باغ آلمانی‌اش (1898) تابستان تنها (1899) دفتر نت‌های کودکانۀ آوریل (۱۹۰۰) محبت‌کننده (1901) ماجراهای الیزابت در روگن (1904) دو هفتۀ پرنسس پریسیلا (۱۹۰۵) فرایلهین اشمیت و آقای آنستراثر (۱۹۰۷) کاروان‌نشینان (۱۹۰۹) همسر کشیش (۱۹۱۴) کریستین (۱۹۱۷) کریستوفر و کولومبوس (۱۹۱۹) در کوه‌ها (۱۹۲۰) ورا (۱۹۲۱) آوریل افسون‌شده (۱۹۲۲) عشق (۱۹۲۵) مقدمه‌ای بر سالی(۱۹۲۶) کفاره (۱۹۲۹) پدر (۱۹۳۱) باغ یاس (۱۹۳۴) همۀ سگ‌های زندگی من (۱۹۳۶) آقای اسکیفینگتون (۱۹۴۰)